رئیس بخش تحقیقات زنبور عسل موسسه تحقیقات علوم دامی ضمن اشاره به راه‌های آماده‌سازی کندوهای زنبور عسل برای زمستان گذرانی، بر لزوم تغذیه مناسب و کامل زنبورها برای آماده‌سازی آن‌ها برای فصل سرد تاکید کرد.
به گزارش خبرنگار مجله زنبورداران پیشرو به نقل از ایانا، ناصر تاج آبادی در گفت‌وگویی اظهار داشت: پس از برداشت مرداد و شهریورماه عسل، باید برای فصل پاییز و زمستان آماده شوند. برای زمستان گذرانی، زنبور و کندو باید از سلامت کافی برخوردار باشند. زنبور کارگری که در اواخر تابستان و اوایل پاییز تولید می‌شود، چند برابر بیشتر از زنبورهایی که در بهار و اوایل تابستان تولید می‌شوند ارزش‌دارند چراکه این زنبورها حدود ۶ ماه عمر می‌کنند و باید زمستان را بگذرانند و شروع بهاره خوبی داشته باشند. ازاین‌رو، زنبور سازی برای فصل سرد، اهمیت بالایی دارد و لزوم اقدامات حفاظتی از کندوها احساس می‌شود.
* تغذیه زنبورها در فصل سرد
تاج آبادی توضیح داد: بعد از برداشت عسل در پایان فصل گرم، حتماً باید توجه بیشتری به تغذیه زنبور کرد. در صورت مناسب بودن هوا در اواخر تابستان و آغاز پاییز، شربت ترکیب نسبت یک‌به‌یک آب و شکر، و درزمانی که هوا رو به سرما می‌رود، شربت ۲ به یک ( با ترکیب دو واحد شکر و یک واحد آب را در اختیار زنبور بگذارند تا زنبور با ذخیره آن بتواند غذای کافی برای زمستان گذرانی داشته باشد. وی افزود: درصورتی‌که زمستان خیلی سرد نباشد، در حدود یک و نیم برابر جمعیت باید ذخیره غذا در اختیار زنبور قرار گیرد.
این محقق کشورمان ادامه داد: از تأمین منبع پروتئین زنبور نباید غافل شد و هم‌زمان با در اختیار قرار دادن شربت شکر، درصورتی‌که صحرا ازنظر میزان گرده گل فقیر باشد یا کندوها در مجاورت مزارع ذرت قرار داشته باشند، که دارای گرده متوسط رو به پایین است، باید حتماً مواد پروتئینی مکمل در قالب کیک گرده و یا کیک جانشین گرده در اختیار زنبورعسل قرار گیرد.
تاج آبادی یادآور شد: درصورتی‌که منبع پروتئین در اختیار زنبور قرار نگیرد، این حشره ناچار می‌شود از منابع پروتئین ذخیره‌شده در بافت‌های بدن خود استفاده کند که در این صورت دچار تحلیل عضلانی شده و در اواخر زمستان و اوایل بهار، در اولین پروازها، ماهیچه‌های زنبور تحلیل رفته و جمعیت کلنی افت شدیدی پیدا می‌کند. این افت برای زنبوردار نامحسوس است ولی به کلونی آسیب وارد خواهد کرد.
* تخلیه کندوها از پوکه
رئیس بخش تحقیقات زنبورعسل موسسه تحقیقات علوم دامی گفت: در کنار تغذیه زنبورها با شربت شکر و مکمل پروتئین، به دلیل سرد شدن هوا دریچه پرواز کندوها باهدف جلوگیری از غارت، باید تنگ‌تر و کوچک‌تر شود. پوکه‌های اضافه داخل کندو از کندو خارج شود، تا زنبورهایی که به دلیل کاهش دمای هوا کم‌تحرک می‌شوند فشرده‌تر شده و راحت‌تر بتوانند زمستان گذرانی کند.
* پیشگیری از آفات و بیماری‌ها
تاج آبادی توضیح داد: اواخر مهر و آبان پیشگیری و مبارزه با بیماری‌ها و آفات کندو ضروری است. برای این منظور بهتر است از داروهای ارگانیک استفاده شود و به‌هیچ‌عنوان از آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده نشود. وی گفت: مکمل‌های ویتامینی و آنزیمی حتماً باید برای زنبورهای عسل در نظر گرفته و به‌جای آنتی‌بیوتیک از پروبیوتیکها به‌عنوان پیشگیری از بیماری و محرک رشد استفاده شود.
وی افزود: پروبیوتیکها، باکتری‌های زنده‌ای هستند که معمولاً زمانی که داخل دستگاه گوارش مستقر می‌شوند، آثار مفیدی را از خود به‌جای می‌گذارند و با تنظیم pH دستگاه گوارش باعث دفع باکتری‌های مضر از دستگاه گوارش و کمک به هضم و جذب بهتر مواد مفید از طریق دستگاه گوارش می‌شوند. ازاین‌رو توصیه می‌شود که در طول سال از مواد پروبیوتیکی ساخته‌شده مختص زنبورها که ثبت‌شده و موجود در بازار است استفاده شود.
* حفظ کندوها از رطوبت بیش‌ازاندازه
رئیس بخش تحقیقات زنبورعسل موسسه تحقیقات علوم دامی بیان کرد: محل استقرار کندوهای زنبور نباید در مسیر سیل قرار داشته باشد. بهتر است کندوها در محل‌های امن، پشت به باد و در صورت امکان در کنار دیوار قرار گیرند. درصورتی‌که محل استقرار کندو مسقف نباشد کندو حتماً با یک شیب ملایم به سمت جلو قرار گیرد تا نزولات آسمانی به آن نفوذ نکند. وی ادامه داد: در صورت بارش برف، نیاز به سرکشی به کندوها، پاک کردن برف از روی کندوها و از مقابل دریچه پرواز ضرورت دارد تا کندو آسیب نبیند.
* بسته‌بندی کندوها
تاج آبادی با اشاره به اهمیت عملیات بسته‌بندی کندوی زنبورعسل بیان کرد: به این صورت که در اواخر آبان و آذرماه زنبوردارهایی که کوچ‌رو نیستند، باید برای آماده بودن در برابر شرایط متغیر آب‌وهوا، کندوها را در کنار هم قرارداده، سه جهت آن‌ها را با نایلون‌های ضخیم رنگی بپوشانند. این اقدام کندوها را از نفوذ سرما محفوظ نگاه می‌دارد. وی خاطرنشان کرد: البته در شرایطی مانند امسال، که هوا دیرتر به سمت سرما حرکت می‌کند، فعالیت زنبورها بیشتر است و این هم باعث کاهش عمر زنبور، و هم افزایش مصرف غذا توسط زنبور می‌شود. رئیس بخش تحقیقات زنبورعسل موسسه تحقیقات علوم دامی گفت: درصورتی‌که این نکات رعایت شوند و تغذیه زنبورها نیز به‌درستی انجام شود، زنبوردار نگرانی از بابت تلفات در زمستان نخواهد داشت و زنبور می‌تواند به‌خوبی در بهار فعالیت خود را آغاز کند.
وی ادامه داد: کندوهای آماده‌سازی شده برای زمستان گذرانی مگر در صورت بارش برف، نیاز به سرکشی ندارند. اوایل اسفندماه و با شروع مناسب شدن هوا، زنبوردار سرکشی را آغاز کرده و در صورت نیاز زنبور، آن‌ها را با خمیر شیرین، کیک گرده و مواردی ازاین‌دست حمایت می‌کند.