۳۱ مرداد، روز ملی عسل یادآور جایگاه این محصول طبیعی در سلامت و اقتصاد است؛ ایران با تنوعی بی‌نظیر و رتبه سوم جهانی در تولید، عسل را به سرمایه‌ای ملی و میراثی ارزشمند بدل کرده است.
۳۱ مرداد، روز ملی محصول عسل، فرصتی است تا بار دیگر به جایگاه این فرآورده طبیعی بی‌بدیل در تغذیه، سلامت و اقتصاد ملی توجه کنیم.
عسل در نگاه علمی
بر اساس پژوهش‌های منتشرشده در مجلات علمی معتبر، عسل ترکیبی است از بیش از دویست ماده مؤثر زیستی شامل قندهای طبیعی مانند گلوکز و فروکتوز، اسیدهای آمینه، ویتامین‌ها، آنزیم‌ها و ترکیبات آنتی‌اکسیدانی. این ساختار منحصربه‌فرد باعث شده که عسل خاصیت ضدباکتری و ضدویروسی داشته، در ترمیم زخم‌ها و سوختگی‌ها مؤثر واقع شده، به کاهش التهاب و تقویت سیستم ایمنی کمک کرده و حتی در پیشگیری از بیماری‌های قلبی و متابولیکی نقش داشته باشد.
سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (FAO) نیز در گزارش سال ۲۰۲۳ خود تأکید کرده است که عسل یکی از سالم‌ترین جایگزین‌ها برای قند تصفیه‌شده به شمار می‌آید.
تنوع بی‌نظیر عسل ایرانی
ایران به دلیل گستردگی اقلیم و پوشش گیاهی متنوع، توانایی تولید مجموعه‌ای کم‌نظیر از عسل‌های تک‌گل و چندگل را دارد. عسل آویشن به عنوان نمونه برای بهبود سرماخوردگی و مشکلات تنفسی شناخته می‌شود. عسل گون به عنوان تقویت‌کننده عمومی بدن و آرامش‌بخش کاربرد داشته و عسل کنار یکی از مرغوب‌ترین عسل‌های دنیا با خواص تقویتی ویژه محسوب می‌شود. عسل اقاقیا نیز با رنگ روشن و طعم سبک خود محبوبیت فراوانی در بازارهای صادراتی پیدا کرده است. همین تنوع موجب شده که عسل ایرانی ظرفیت تبدیل شدن به یک برند جهانی را داشته باشد.
جایگاه ایران در تولید عسل جهان
طبق آمار منتشرشده در سال ۲۰۲۴، ایران با تولید بیش از ۱۲۷ هزار تن عسل و دارا بودن بیش از ۱۰ میلیون کلنی زنبورعسل، جایگاه سوم جهانی را از آن خود کرده است. استان‌هایی همچون آذربایجان شرقی، اردبیل، لرستان، کردستان و خراسان رضوی در این میان نقش مهمی ایفا می‌کنند و به‌عنوان قطب‌های اصلی تولید شناخته می‌شوند.
چالش‌ها و تهدیدها
با وجود این ظرفیت چشمگیر، صنعت عسل ایران با چالش‌های متعددی روبه‌رو است؛ از جمله رواج عسل‌های تقلبی که اعتماد مصرف‌کنندگان داخلی و خارجی را تهدید می‌کند، تغییرات اقلیمی و خشکسالی که پوشش گیاهی و میزان تولید را کاهش داده، نبود یک برند ملی قدرتمند برای صادرات و ضعف در بسته‌بندی از مشکلات جدی است و همچنین افزایش هزینه‌های تولید فشار زیادی بر زنبورداران وارد کرده است.
آینده‌پژوهی؛ از عسل تا فرآورده‌های زنبور
کارشناسان بر این باورند که آینده صنعت زنبورداری و عسل تنها در فروش محصول خام خلاصه نمی‌شود. فرآورده‌هایی همچون ژل رویال، بره‌موم، گرده گل و زهر زنبور بازارهایی دارند که ارزش اقتصادی آن‌ها چندین برابر عسل خام است. سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها می‌تواند ایران را به یکی از قطب‌های جهانی در زمینه محصولات زنبورعسل تبدیل کند.
به گزارش عمار هاشمي به نقل از ایانا، روز ملی عسل تنها بهانه‌ای برای بزرگداشت یک خوراکی شیرین نیست، بلکه یادآور این واقعیت است که عسل هم یک ماده غذایی ارزشمند است و هم یک داروی طبیعی؛ هم نقش اقتصادی دارد و هم بخشی از میراث طبیعی کشور به شمار می‌رود. حفظ این ثروت شیرین، نیازمند حمایت سیاست‌گذاران، ارتقای استانداردهای کیفی، آموزش مصرف‌کنندگان و گسترش بازارهای جهانی است..