در این باره:
مهندس اسماعیل زنیان زاده از دانشجویان و علاقمندان پایدار و وفادار دکتر جوادپوراصغر است که آموزههای فراوانی را از ایشان فرا گرفته و در هر فرصتی از این آموزهها یاد میکند تا به گونهای حق استاد شاگردی را ادعا کند.
هر فرصتی که دست میدهد به خوبی و نیکی یاد دکتر جواد پوراصغر را زنده میکند و اقدامات او را یادآوری میکند.
دکتر پوراصغر در مقطعی از دوران تخصصی و حرفهای زندگی خود متحمل نامهربانیهایی میشود که بخش عمدهای از دست آوردهای او تحت شعاع قرار میگیرد و دغدغههایی غیر حرفهای برایش رقم میزنند و آنگونه که میبایست دست آوردهای او عیان نمیشود. این ناملایمات باعث میشود در دورهای از زندگی به حل و فصل چالشهای ناخواسته بپردازد. تنگ نظری برخی موجب شد تمامی آموزهها، فعالیتها و تحقیقاتش در پی این تلاطمهای ناخواسته تحت شعاع قرار گیرد و حضور پررنگ وجدی او در مجامع علمی و پژوهشی را کم رنگ کند. به نوعی سیرش چنان پرپیچ و خم میشود که در مدتی خانهنشین میشود.
کماکان دانشجویان و افرادی که در کلاسهای او حضور دارند، علاوه بر اینکه بر دانش و تسلط او به مباحث علمی زنبورعسل صحه میگذارند و میگویند اولین مطالب را از او آموختهاند و همگی احترام شایانی برایش قایلاند و البته مهندس اسماعیل زینالزاده وفادارترین دانشجو به استاد خود است. وی در کنگره علمی تبریز که در تاریخ 24 و 25 آبان 1401 برگزار شد.
درخصوص زنده یاد دکتر جواد پوراصغر ایراد سخن کرد خلاصه آن را بخوانید:
دکتر جواد پوراصغر در سال 1316 در شهر تبریز متولد و تحصیلات تا مقطع متوسط به پایان برد. خودش میگوید سالها پیش وقتی که در دوره دبیرستان بودم در بازار تبریز کفاشی بود که برای خرید کفش نزد او میرفتم او از دوستان پدرم بود.
کفاش همیشه از زنبور و کندوهای سبدی میگفت روزی که برای برداشت عسل میخواست برود، خواستم که مرا هم با خودش ببرد. آن روز برای اولین بار بود که کندوهای بومی را از نزدیک میدیدم و نیش زنبور خوردم از آن زمان به زنبور علاقمند شدم و تصمیم گرفتم در مورد آنها مطالعه و تحصیل علم کنم. برهمین اساس یکی از دوستان پدرم که مراودات بازرگانی با کشور آلمان داشت خواستم که مرا به یکی از دانشگاهها و مراکز زنبورداری آلمان معرفی کند تا در آنجا به تحصیل ادامه دهم. این کار پس از اخذ دیپلم به سرعت انجام شد و برای تحصیل به کشور آلمان مهاجرت کردم و بالاخره در آنجا مقطع دکتری را با درجه عالی گذراندم.
رشته تحصیلی و تخصص دکتر جوادپوراصغر صرفا گرایش پرورش زنبور عسل بود و نامبرده از دانشگاه بن گوتینگ فرانکفورت آلمان فارغ التحصیل شد. طی 18 سالی که در کشور آلمان تحصیل و تحقیق میکرد با جستجو در کشور یوگسلاوی سابق، زنبور کارنیولا را به آلمان برد و به مدت 5 سال مطالعه و اصلاح نژاد انجام داد که پایهای برای اصلاح ژنتیک این کشور محسوب شد و البته بابت این امر مدال طلای انجمن علمی زنبورداران آلمان را کسب کرد.
دکتر جواد پوراصغر در سال 1353 به ایران بازگشت و مشغول تدریس در دانشگاه تبریز و سپس دانشگاه آزاد واحد شبستر و دانشگاه علمی – کاربردی جهاد میشود. وی در سالهای نخست اقدام به راهاندازی واحد زنبورداری دانشکده کشاورزی تبریز در ایستگاه خلعت پوشان کرد و سپس کارگاه زنبورداری این ایستگاه را تاسیس و تجهیز کرد. بسیاری از وسایل و ابزارآلات زنبورداری موجود در این ایستگاه از لوازم و تجهیزات به روز دنیا و در نوع خود بی نظیر و نادر بود. البته در کنار این اقدام راهاندازی کارگاههای شخصی نظیر کندوسازی و دستگاه موم آج کن و خدمات جانبی زنبورداری از دیگر فعالیتهای ایشان در اوایل کار بود. دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز، استاد دانشگاه آزاد اسلامی واحد شبستر و دانشگاه علمی – کاربردی جهاد، مسئول برخی کمیتههای فرعی کنگره بینالمللی آپی موندیا، رئیس دورهای کنگره بین المللی زنبورداران اپی موندیا در کشور یونان، طراح ایده راهاندازی ایستگاههای اصلاح نژاد و پرورش ملکه در ایران از دیگر فعالیتهای عملی و اجرایی ایشان به شمار میرود.
یکی از دستاوردهای دکتر جواد پوراصغر تهیه و تنظیم منحنیهای فصول مختلف نگهداری زنبور عسل و مقایسه آنها با فصول مختلف سال در منطقه آذربایجان میباشد. طبق این منحنی تنظیمی، سال زنبورداری به 5 فصل مختلف تقسیم شده و برنامه و آیتم اجرایی زنبور و زنبوردار را در طول سال مشخص میکند. در واقع این نمودار ضمن بیان شروع و خاتمه فصول زنبورداری، به عنوان نقشه راه و راهنمای زنبورداران برای منطقه آذربایجان ترسیم شده است.
گزارش شیوع واروا دستراکتور در زنبورستانهای ایران سال 1363 به سازمان دامپروری، مطالعه و گزارش خصوصیات زنبور عسل نژاد ایرانی و پیشنهاد نامگذاری آپیس ملیفرا پارسیکا یا آپیس ملیفرا ایرانیکا به پروفسور روتنر، مطالعه و بررسی پراکنش جغرافیای گونه زنبور عسل کوچک (آپیس فلورا) در ایران از دیگر فعالیتهای علمی این محقق میباشد.
جمعآوری انواع کندوهای بومی از سطح ایران و تشکیل کلکسیونی از آنها در دانشگاه تبریز، طراحی و ساخت کندوهای کف بلند آمریکایی طرح لانگستروت، کندوی پرورش ملکه به روش روتنر، کندوچههای پلاستیکی مدل پوراصغر از دیگر دستاورهای این محقق میباشد. هرچند که نامبرده در بخشهای مختلف زنبورداری تحقیقات و دستاوردهایی داشته است، ولی به نظر میرسد در بخش طراحی و ساخت کندو بیشترین تمرکز و تلاش را مصروف داشت. یکی از دلایل روی آوردن به کندوهای پلاستیکی جلوگیری از قطع درختان و حفظ محیط زیست به زعم خودش بود و معتقد بود که کندوی بومی باید از بین برود.کندوچههای پلاستیکی یکی از کاملترین و توسعه یافتهترین کندوچههای پرورش ملکه در سطح جهان است که با سیستم بیولوژی و فیزیولوژی زنبور عسل مطابقت دارد. این کندوچهها طی مدت 20 سال طراحی، ساخت، آزمایش به مرحله تولید رسید و در مدت ساخت همواره در حال بازنگری و تکمیل بود. لازم به ذکر است این کندوچهها توسط دانشگاه گوتینگ آلمان بررسی و از طرف این دانشگاه برای آن گواهی ثبت و تاییدیه صادر شده است. کندوچههای پلاستیکی مدل پوراصغر در بخش اختراع نوزدهمین جشنواره بین المللی خوارزمی رتبه اول را کسب کرد.
زنده یاد دکتر پوراصغر اهمیت ویژهای برای زنبوران نر قائل بود و همیشه بر نقش کلیدی آنها در کلنی تاکید میکرد و میگفت حضور نرها در کلنی باعث بلوغ، شادابی، هارمونی و تکمیل کلنی شده و انگیزه کلنی را برای پرواز و فعالیت بیشتر کرده و در نتیجه باعث افزایش عملکرد کلنی میشود. لذا بر این اساس اقدام به طراحی و ساخت کادرهای پلاستیکی کرده که حدالمقدور در فصل افزایش جمعیت و پرورش ملکه، حتما از کادرهای بدون صفحه موم آجدار جهت ازدیاد نر اصلح در کندوهای پدری استفاده شود.
طراحی و ساخت قفس ارسال ملکه از دیگر اختراعات این پژوهشگر است قفسهایی که توسط وی ساخته شده دارای کاربری دو منظوره میشد. در واقع هم برای ارسال ملکه و هم به عنوان محافظ شاخون ملکه از آن استفاده میشود و در مقایسه با موارد مشابه از مدل و تکنیک فوق العادهای برخوردار است.
آخرین کنگره بین المللی زنبور عسل که در شادروان دکتر پوراصغر در آن حضور داشت، مربوط به چهل و پنجمین کنگره بین المللی زنبورداران آپی موندیا در کشور ترکیه بود که ضمن برگزاری کلاس آموزشی درخصوص پرورش ملکه برای زنبوردران ایرانی حاضر در نمایشگاه اپی موندیا، مورد تجلیل زنبورداران پیشرو قرار گرفت. چهره ماندگار زنبورداری ایران 13 خرداد ماه 1397 در سن 81 سالگی در شهر تبریز جاودانه شد و در قطعه هنرمندان وادی رحمت تبریز آرام گرفت.
در سال 1398 به همت گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز مراسم نکوداشت و یابودی برای آن مرحوم با حضور اساتید، زنبورداران، دانشجویان و خانواده برگزار و تجلیل شد.
ضمنا در حاشیه این مراسم نمایشگاهی از آثار و دستاوردهای آن مرحوم به معرض نمایش گذاشته شد که مورد استقبال بازدیدکنندگان و حضار قرار گرفت. گوشهای از دستاوردها و خدمات دکتر جواد پوراصغر برای جامعه زنبورداری ایران میباشد و یقینا خدمات و دستاوردهایش. او بیش از این موارد است که از حوصله این سخنرانی خارج است.
اسماعیل زینال زاده (دانش آموخته دکتر جواد پوراصغر)