به قلم ارشاد مرشدی
چهل و هفتمین دوره کنگره جهانی زنبور عسل (آپی موندیا 2022) در استانبول ترکیه به کار خود پایان داد و اکنون نگاه‌ها به برگزاری دوره چهل و هشتم در کشور شیلی معطوف است. با نگاهی به ابعاد مختلف چهل و هفتمین کنگره جهانی زنبور عسل و حضور گسترده زنبورداران درس‌هایی از این رخداد بین المللی به دست می‌دهد که با تکیه بر آنها مزایای این فرآیند آشکار و شیوه‌های بهینه برای آینده و پیشبرد اهداف صنعت از آن بهره گرفت.
نخست؛ آنکه این رخداد بین المللی در یکی از گردش‌پذیرترین (توریسم پذیرترین) شهرهای جهان برگزار شد و دو نام بزرگ (استانبول و کنگره جهانی زنبور عسل) علی‌القاعده به خوبی اعتلای یکدیگر را رقم زدند. از نظر دور نداریم که بازدید از کنگره و نمایشگاه در کنار جذابیت‌های تاریخی و گردشگری استانبول دو مزیت ترقی دهنده و تشدیدکننده است.
به عبارت دیگر این دلربایی و گیرایی برای هر بازدیدکننده‌ای در حد مطلوب است.
دوم؛ برنامه‌ریزی، انسجام، همگرایی و حضور شرکت‌های بزرگ در بحث حمایت‌های مالی در برگزاری این رخداد بود. کشور ترکیه از زمانی که میزبانی از روسیه به دلیل جنگ با اوکراین گرفته شد، حدود 4 ماه یا کمتر فرصت داشت تا مقدمات و تدارکات برگزاری این رخداد را پی چینی کند. باید اذعان داشت که برنامه‌ریزی در حد قابل قبول با سرعت خوبی انجام شد. حداقل 10 شرکت بزرگ حامی مالی این رخداد بودند و در زمینه همگرایی و همکاری حتی حضور شرکت هواپیمایی «ترکیش ایرلاین» به عنوان یکی از حامیان این واقعه برای هر بازدیدکننده‌ای هیجان انگیز بود. اینکه یک شرکت هواپیمایی (ترکیش ایرلاین) اهمیت این رویداد را درک می‌کند و پای کار برای یک سرویس‌دهی خوب و منسجم به میدان می‌آید و حامی برگزارکننده می‌شود، نیاز به درک بالایی از توان و مناسبات بین‌المللی و همفکری گروهی دارد تا این اتفاق بیفتد.
سوم؛ اختصاص مرکزی با قابلیت‌های فراوان، دارا بودن طبقات و سالن‌های متعدد برای برگزاری همایش، ارائه مقالات، اتاق‌های جلسات، دسترسی آسان، تهویه، نور مناسب، سالن غذاخوری، کافی شاپ، سالن افتتاحیه و… همه و همه جزئی از توانمندی‌های این مرکز برای برگزاری موفقیت‌آمیز است.
چهارم؛ حضور مدیران ارشد کشور ترکیه از جمله وزیر کشاورزی و غذای ترکیه و مسئولان اتحادیه سراسری ترکیه، رئیس، مدیران کمیته‌های تخصصی و کارشناسان اتحادیه بین المللی اپی موندیا و… از دیگر موضوعات قابل طرح حضور حداکثری بود.
البته اگر از برخی موضوعاتی که منجر به عدم حضور برخی شرکت‌های بین المللی به دلیل سیاسی یا جنگ روسیه و اوکراین و یا هر دلیل دیگر، که علی‌القاعده صنعت زنبور عسل باید از این گونه موضوع‌گیری‌ها و مباحث سیاسی به دور باشد، بگذریم و ضعف‌هایی که ناشی از زمان کم برگزارکننده مانند عدم چاپ کتاب خلاصه مقالات علمی نیز چشم پوشی کنیم، این را بدانیم که برای حضور نمایندگانی از 130 کشور جهان چقدر باید برگزارکننده با تمامی بخش‌های داخلی خود هماهنگ، منسجم و یکپارچه عمل کند که بتواند از پس برگزاری موفق این رویداد سربلند درآید.
صورت دیگر مسئله جلوه حداکثری زنبورداران ایرانی در این رخداد بود، حضور مسئولان و مدیران تشکل‌های زنبورداری، مجری طرح توسعه صنعت زنبورداری، رئیس بخش تحقیقات زنبور عسل موسسه تحقیقات علوم دامی، چندین شرکت تولیدکننده به عنوان غرفه‌گذار و پاویون کشورمان که متشکل از اتحادیه سراسری زنبورداران ایران زمین، صندوق حمایت از توسعه صنعت زنبورداری، سازمان یونیدو و… بود برپایی غرفه‌هایی با پرچم کشورمان که حضوری موثر را برنامه‌ریزی کردند. اعزام و سازماندهی حداقل 4 گروه از کشورمان و بقیه به صورت انفرادی برای بازدید رفته بودند.
قطعا بیشترین بازدیدکننده در این رخداد بین المللی بعد از میزبان به دلیل همسایگی با کشور ترکیه از ایران بود که متاسفانه ما نتوانستیم از این حضور حداکثری، به نفع شایستگی‌ها و توانمندی‌های صنعت زنبور عسل ایران بهره بگیریم. شاید حضور متحدالشکل به لحاظ لباس، پرچم، اطلاعات جمعی، مترجم برای مباحث علمی و آیین افتتاحیه، برگزاری نشست‌های حتی نمادین با حداکثر نفرات، برخورداری از لیدرهای جمعی، اختصاص غرفه‌های ایرانی در کنار هم برای نشان دادن توان ساخت داخل و… از موضوعاتی است که می‌توان به آن اشاره کرد. همه از اشکالاتی است که نتوانستیم از این حضور بین‌المللی به نفع صنعت زنبور عسل کشورمان از آن بهره بگیریم. البته از حق نگذریم که انتخاب شرکت معظم «هفت گوهر» به عنوان مقام دوم نوآوری تجهیزات زنبورداری برای قفس حمل ملکه وطنین‌انداز شدن ندای «ایران ایران» از سوی حاضرین در جلسه با حضور رئیس و مدیر اجرایی اپی‌موندیا و بیش از صد نماینده از کشورهای مختلف یکی از افتخاراتی است که برای هر فعال صنعت زنبور عسل مایه مباهات خواهد بود. همچنین حضور مدیران شرکت زنبورداران امید ایرانیان (کنسرسیوم صادراتی تخصصی صادرات عسل) و برگزاری چند نشست تخصصی با مدیران تشکل‌های زنبورداری کشورهای همسایه مانند ترکیه، اقلیم کردستان عراق، آذربایجان و ترکمنستان بود که با امضای تفاهمنامه برای انجام کارهای مشترک از جمله همکاریهای فی ما بین برای گسترش و توسعه صنعت زنبور عسل، نمایشگاه زنبورداری و… توافقاتی انجام دادند.
اگرچه پیگیری‌های این امر از مدتها قبل با رایزنی‌های دو جانبه و چند جانبه در حال انجام بود ولی حضور همگان پشت یک میز همزمان با این رخداد بین المللی میسر شد.
اینکه کشورمان می‌توانست در این رخداد بین المللی اطلاعات بیشتری از توانمندی‌های صنعت زنبور عسل در قالب نشست‌های منظم با تشکل‌های هم سطح ارائه کند، نبود یک صدای واحد در جمعیت حاضر به عنوان بازدیدکننده، حضور کم فروغ در مسابقه عسل و فرآورده‌های زنبور عسل و… نواقصی بود که برای آن برنامه مدونی نداشتیم. می‌توانستیم برای مراسم افتتاحیه مترجم داشته باشیم. در ردیف‌های واحدی استقرار یابیم و از المان‌های (علامت) هم شکل برای جلب توجه جهانیان بهره بگیریم. کما اینکه گروهی از یک کشور اروپایی با لباس‌های متحدالشکل که حداکثر 20 نفر بودند توجه رئیس اپی موندیا را در مراسم افتتاحیه به خود جلب کرد یا بازدیدکنندگان چینی در ردیف‌های مشخص حضور داشتند و به صورت جمعی گام برمی‌داشتند.
ای کاش با تمهیداتی از سوی مسئولان و اتحادیه سراسری امکان حضور تعداد بیشتری از شرکت‌های ایرانی برای محک بازار و ارزیابی تولیدات، قیمت تمام شده و… نهایتا بررسی وضعیت بازرگانی محصولات، دست ساخته‌ها و تجهیزات فراهم می‌آمد تا این حضور به رونق بیشتر بازرگانی می‌انجامید.
ما می‌توانستیم بخشی از تاریخ طولانی صنعت زنبورداری ایران را چه به صورت سنتی و دوران صنعتی آن، به رخ جهانیان بکشیم و از توانمندی‌های خود بگویم و حتی برای توسعه آینده نگرانه برنامه‌ریزی کنیم.
ای‌کاش در بحث محصولات آرایشی بهداشتی، دارویی، کتاب‌ها، مجلات، تنوع عسل‌های تک گیاه، آداب و سنن خود در این رشته غرفه‌‌ای دایر می‌کردیم و بخشی از خوبی‌های صنعت زنبور عسل ایران را به جهان نمایش می‌دادیم. آنگونه که می‌دانیم برخی کشورهای میزبان اپی موندیا الزاما در صنعت زنبورداری خیلی توسعه یافته نیستند بلکه با بهره‌گیری از صنعت زنبور عسل که مدلی از جهانی شدن را با این رخداد طی می‌کند، براساس قابلیت‌های خود و استعدادهای کشورشان این قدرت را می‌یابند. به عبارت دیگر صنعت زنبور عسل به آن میزان قدرت فرا روئیده که کشورها اصطلاحا جانفشانی می‌کنند که میزبانی را تصاحب کنند. اگر ما برای طی این مسیر راه طولانی داریم حداقل برای شروع گام برداریم. کشورمان برای میزبانی چیزی از سایر کشورها کم ندارد.
جالب است بدانید علی‌رقم اینکه نام ایران به عنوان سومین یا چهارمین تولیدکننده عسل در سایت سازمان فائو درج شده ولی رئیس اپی موندیا در مصاحبه با خبرنگار مجله زنبورداران پیشرو گفت «من نمی‌دانستم کشور شما تا این میزان استعداد دارد» بنابراین این قصور از جانب ماست که دیگران نمی‌دانند در ایران چه خبر است!
یک ابتکار جالب
یکی از شرکت‌های ایرانی حاضر در نمایشگاه با ثبت شرکتی در کشور آلمان محصول تولیدی خود را با نشان «ساخت کشور آلمان» عرضه می‌کرد که این محملی برای دور زدن تحریم‌ها در این شرایط سخت است و البته ابتکاری جالب برای فائق آمدن بر دشواری‌های کنونی.
نهایتاُ باید بپذیریم که برای رخدادهای بین المللی و حضور موثر باید سرمایه گذاری کنیم. باید بپذیریم که برای حضور جهانی متکی به کارگروهی باشیم و از فردگرایی پرهیز کنیم. از ماهها قبل باید نشست‌های هم‌اندیشی برای چگونگی حضور و معرفی محصولات زنبور عسل و قدرت صنعت زنبورداری داشته باشیم. به داشته‌هایمان ایمان بیاوریم و برای ارائه آنها با حداکثر توان و بکارگیری خلاقیت، ایده داشته باشیم. قطعا هیچ فعال صنعت زنبورداری شک ندارد که می‌توانستیم در این رخداد بین المللی خیلی بهتر و باشکوه‌تر از این ظاهر شویم.
می‌توانستیم برای 4 داور از کشورمان که در جمع داوران بین المللی حضور داشتند و البته افتخاری بس بزرگ برای صنعت زنبورداری ایران است، مراسم پاسداشت در همان مکان نمایشگاه برگزار کنیم و از این فرصت بهترین نمایش را داشته باشیم. کما اینکه کشورهای داوطلب میزبانی در 4 روز برگزاری به شکل‌های مختلف از جمله موسیقی، ارائه عکس، بروشور و… کشورشان را معرفی می‌کردند ولی ما یک نقشه از ایران نداشتیم. می‌توانستیم بازدیدهای گروهی در نمایشگاه به راه بیاندازیم و ارتباط بهتری با غرفه‌داران برقرار کنیم و بهینه از فرصت‌ها بهره بگیریم. می‌توانستیم گروهی در سالن ارائه مقالات حضور داشته باشیم و از ترجمه همزمان بهره بگیریم و هدفمند مطالب علمی را بین اعضا انتشار دهیم. ای کاش و ای کاش برای حضور دوباره در فرصت‌های مشابه در آینده برخی از این فرصت سوزی‌ها را نداشته باشیم.
به امید ایرانی آباد
